Huwelijk in het nieuws

Het islamitisch huwelijk is de PvdA en de VVD een doorn in het oog. De zogenoemde nikah laat zich makkelijk misbruiken voor huwelijkse gevangenschap, vinden de partijen. Ze vragen minister Opstelten (Justitie) om het sluiten van de huwelijken tegen te gaan. Is dat terecht?

 

Aanleiding voor de Kamervragen die PvdA en VVD deze week stelden, is een interview met de Haagse imam Fawaz Jneid. Hij erkende in NRC Handelsblad dat hij 'tientallen' islamitische huwelijken heeft gesloten. De salafistische geestelijke deed dat naar eigen zeggen met medeweten van het moskeebestuur. De partijen willen van Opstelten cijfers over het aantal islamitische huwelijken en vragen hem 'het maximale te doen om deze praktijken te stoppen'. Vijf vragen.

 

Moslimstellen kunnen aan een imam vragen om hen aan elkaar te verbinden, zodat ze in Gods ogen gehuwd zijn. Rechtsgeldig is die verbintenis niet. De nikah heeft daarmee iets weg van het kerkelijk huwelijk, maar verschilt ervan op een paar belangrijke punten. Zo is het protestants kerkelijk huwelijk alleen een inzegening. Het huwelijk zelf is al op het gemeentehuis gesloten.

 

Voor zover bekend huwen Nederlandse nikah-imams ook mensen die niet op het gemeentehuis zijn geweest. Die aanpak lijkt vooral populair in orthodoxe kringen. Imam Jneid behoort daar ook toe; hij is een van de meest orthodoxe predikers van het land.

 

Voor een deel van de moslimjongeren is de nikah een tussenstap. Als de imam hen verbindt, zijn hun ouders eerder geneigd om hen te laten samenwonen. Het heeft dan - in ieder geval in het begin - niet het gewicht dat het burgerlijk huwelijk heeft.

 

Nee. Iedere Nederlander is vrij om een informele relationele verbintenis aan te gaan, maar je kunt dat niet zo maar een huwelijk noemen. Daar is toch echt een ambtenaar van de burgerlijke stand voor nodig. Veel overheden zijn argwanend over de nikah. Zo moest Jneid in 2008 al op gesprek komen bij de Haagse burgemeester. Jozias van Aartsen dreigde Jneid te beboeten als hij nikahs bleef sluiten. De imam ging toen overstag. Het is niet duidelijk of hij sindsdien nog nikahs gesloten heeft.

 

Dat is onbekend. PvdA en VVD vragen Opstelten om met cijfers te komen, maar gezien het informele karakter van de verbintenissen is het niet waarschijnlijk dat hij met betrouwbare statistieken komt. In ieder geval is het een marginaler verschijnsel dan het kerkelijk huwelijk.

 

Ten eerste vanwege het gebrek aan rechtszekerheid. Een vrouw die haar burgerlijk huwelijk wil laten ontbinden, kan gewoon naar de rechter stappen. Wil haar man niet meewerken, dan kan de rechter de scheiding afdwingen. 

 

Nikahs kennen die waarborg niet. 'Echtgenoten' kunnen straffeloos vertrekken of een relatie met een andere vrouw beginnen. Vrouwen kunnen dat op papier ook, maar in de praktijk deinzen ze daarvoor vaak terug. Dat heeft te maken met geloofsopvattingen (ze zijn voor hun gevoel nog steeds getrouwd) en sociale controle.

 

Verder is bij een deel van de nikahs sprake van uithuwelijking, huwelijksdwang, kindhuwelijken en andere vormen van onderdrukking. Ook vrezen critici dat de huwelijken een schaduwsamenleving creëren, waar officiële instanties geen grip op hebben. Hoe vaak die problemen voorkomen is onduidelijk.

 

Volgens instituut Forum zijn binnen de Somalische gemeenschap kindhuwelijken 'op zeer jonge leeftijd' geen uitzondering. Vrouwenrechtenorganisatie Femmes for Freedom meent overigens op basis van eigen ervaringen dat zulke relaties in alle migrantengroepen voorkomen - ook niet-islamitische.

 

 

bron: http://www.trouw.nl/tr/nl/5091/Religie/article/detail/378507...